De Nederlandse winkelmarkt heeft zich tot en met het eerste kwartaal 2022 goed ontwikkeld. De opname -ingebruikname- van winkelruimte bleef op peil en het aanbod van winkelruimte nam verder af. Daarbij hebben de steunpakketten van de overheid de retailsector tijdens de coronaperiode gestut. Ook vastgoedeigenaren hebben hieraan bijgedragen door huurders tegemoet te komen met huurkorting en meer flexibiliteit in de huurovereenkomsten. Vanaf het tweede kwartaal 2022 is hier langzaam verandering in gekomen en lijkt de groei om te slaan naar een meer dalende trend. Het tweede en derde kwartaal van 2022 laten een afname zien van de in gebruik genomen winkelruimte. Deze afname valt te verklaren door de nodige uitdagingen waarmee retailers te maken hebben gekregen. Dit blijkt uit het nieuwste sectorrapport van NVM Business, Winkelruimtemarkt 2022.

Belangrijkste oorzaak van de uitdagingen is de oorlog in Oekraïne. De sterk gestegen energieprijzen, stijgende inkoop- en kostprijzen, personeelstekort en gestegen loonkosten stuwden de inflatie. De koopkrachtdaling en afnemend consumentenvertrouwen zetten daarbij verdere druk op de exploitatie van retailers.

De verwachting is dan ook dat zij het de komende periode niet gemakkelijker gaan krijgen met waarschijnlijk verder dalende opnamecijfers tot gevolg. Hoe groot de effecten gaan zijn voor de vastgoedmarkt, staat nog niet vast. Belangrijk daarbij is ook hoe vastgoedeigenaren en huurders elkaar weten te vinden in een gezamenlijk toekomstperspectief. Dit zit in een voor beide partijen acceptabele overeenkomst. In een goede samenwerking tussen vastgoedeigenaren en gebruikers kunnen indien nodig maatwerkoplossingen worden gevonden.

Verslechtering

De actuele cijfers van aanbod en leegstand laten de onderliggende dynamiek nog niet duidelijk zien. De vraag in de winkelmarkt liep terug vanaf het tweede kwartaal dit jaar en ook andere indicatoren wijzen op een verslechtering. De aanmeldingen van winkelaanbod bij NVM-makelaars nemen toe en het kortlopende aanbod stijgt. De laatste twee kwartalen bevestigen dit met een forse daling van de opname van winkelruimte ten opzichte van het gemiddelde (zie figuur).

Druk

Uit de cijfers in het rapport, waarvoor NVM-datadochter brainbay het onderzoek heeft gedaan, blijkt dat de leegstand in de grote binnensteden tijdens Corona opliep doordat dagjesmensen en toeristen wegvielen. Deze ruimte wordt wel weer gevuld, maar vaak niet meer met traditionele detailhandel. De functie van binnensteden richt zich steeds meer op vermaak en dienstverlening.

In sommige provincies zoals Limburg, Groningen en Drenthe komen buiten kernwinkelgebieden hogere leegstandcijfers voor. Bevolkingskrimp en groeiende e-commerce zetten hier het draagvlak voor winkelvoorzieningen onder druk. Daarentegen profiteerden ‘gemakswinkels’ dichtbij consumenten in de wijken en buurten. Dit zijn veelal supermarkten en andere servicewinkels die in een duidelijk lokale behoefte voorzien.

Stijgende kosten

Niet alleen huurders, maar ook de vastgoedeigenaren worden geconfronteerd met stijgende kosten. Dit zet druk op de taxatiewaarde en transactieprijzen van winkelvastgoed. Oplopende rentes zorgen voor een verdere versterking van dit effect. Het voordeel voor de winkelmarkt is dat deze, ten opzichte van andere beleggingscategorieën, al een flinke prijscorrectie te verwerken heeft gekregen in de afgelopen jaren. Hierdoor mag worden verwacht dat de impact van de gestegen rente op de winkelmarkt minder groot is.

Over NVM Business

NVM Business is in Nederland de grootste coöperatieve vereniging van makelaars en taxateurs in onroerende goederen op het gebied van commercieel vastgoed. Zij geeft via educatie en research doelgerichte ondersteuning aan haar leden.

NVM Business is gespecialiseerd in commercieel vastgoed – kantoren, bedrijfsgebouwen, winkels en horeca – en bestaat uit ruim 950 makelaars en taxateurs, die zich onderscheiden door hun uitgebreide kennis van de disciplines en de regio’s waarin zij actief zijn. Daarnaast zorgt zij voor belangenbehartiging richting overheid en politiek.